DANE KONTAKTOWE
41-902 Bytom, ul. ks. Koziołka 3
tel. 32 281 31 85
e-mail:
wnmp_bytom@kuria.gliwice.pl
PROBOSZCZ:
- ks. Piotr Kopiec
WIKARIUSZE:
- ks. Paweł Gwóźdź
- ks. Artur Sznajder
ZGROMADZENIE ZAKONNE:
Kongregacja Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza – SMCB
41-902 Bytom, ul. Krakowska 30, tel. 32 281 79 89,
e-mail: sekretariat@centrum-boromeuszki.pl
DATA POŚWIĘCENIA KOŚCIOŁA:
parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP: 1231 rok
Ducha Świętego: 1721 rok
ODPUSTY:
- w kościele parafialnym: 15 sierpnia
- w kościele pw. Ducha Świętego: Uroczystość Zesłania Ducha Świętego
WIECZYSTA ADORACJA:
4 października
PORZĄDEK MSZY ŚW.:
w niedziele i święta:
7.00, 9.45 (w rycie trydenckim w kościele pw. Ducha Świętego), 11.00 (dla dzieci), 12.15, 19.00
w I soboty miesiąca: 16.30 (w jęz. niemieckim) w dni powszednie: 7.00, 18.00
LICZBA MIESZKAŃCÓW:
7 500, liczba wiernych: 5 000
ULICE NALEŻĄCE DO PARAFII:
Browarniana, Chorzowska 1–7 i 8, Chrobrego 2–20, Gliwicka, Głęboka, Jagiellońska 13–27, Jainty 8–20, Józefczaka 12–27, Karola Miarki 1–14 i 7–15, Katowicka 17–22, Korfantego 1–37 i 2–32, Kościelna, ks. Koziołka, Krakowska, Krawiecka, Mariacka, Matejki 22–52 i 19–41, Moniuszki 16–32, Murarska, Piastów Bytomskich, Piłsudskiego 56–72 i 57–69, pl. Akademicki, pl. Grunwaldzki, Podgórna, Dra Rostka 4–28, Rycerska, Rynek, Rzeźnicza, Siemianowicka 2–32, Sikorskiego 2–12, Smolenia 25–36, Strażacka, Szkolna 1–2a i 9–9a, Szymanowskiego, Wałowa 1–9, Webera 1–6, Żeromskiego 13–21 i 28–40, Żołnierza Polskiego
INNY KOŚCIÓŁ:
- pw. Ducha Świętego (ul. Krakowska)
KAPLICA:
- pw. Ducha Świętego w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym (ul. Krakowska 30)
KSIĘGI METRYKALNE:
Parafia prowadzi księgi chrztów i ślubów od 1676 roku oraz zgonów od 1761 roku
CMENTARZ:
- parafialny przy ul. Powstańców Śl. (na terenie par. św. Barbary)
SZKOŁY:
Zespół Szkół Administracyjno-Ekonomicznych i Ogólnokształcących, Liceum Ogólnokształcące nr 4, Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II stopnia, Ogólnokształcąca Szkoła Baletowa, Szkoła Podstawowa nr 3
POPRZEDNI PROBOSZCZOWIE:
- ks. Eugeniusz Piotrowski (1982–1993)
- ks. Henryk Mokros (1993–1998)
KAPŁAN POCHODZĄCY Z PARAFII:
- ks. Grzegorz Sokalski – 2001
SIOSTRA ZAKONNA POCHODZĄCA Z PARAFII:
- s. Beata Kulińska BPS (Siostry Miłości Naszej Pani Dobrej i Nieustającej Pomocy)
KAPŁAN POCHOWANY NA TERENIE PARAFII:
w krypcie kościoła:
- ks. Emanuel Buchwald († 22.12.1921)
Z DZIEJÓW PARAFII:
Pierwsza wzmianka wymieniająca miejscowość „Bitom” pochodzi z 1105 roku. Pierwotnie cała Ziemia ytomska stanowiła jedną parafię z kościołem pw. św. Małgorzaty, wzmiankowanym po raz pierwszy w 1201 roku. Prawdo- podobnie w 1200 roku – po wzniesieniu nowego grodu bytomskiego przez księcia Mieszka Raciborskiego, mógł powstać kościół i parafia Wniebowzięcia NMP (tradycja podaje 1231 rok). Pierwsza źródłowa wzmianka o kościele „sanctae Mariae in Bitom” pochodzi z dokumentu papieża Innocentego IV z 4 czerwca 1253 roku, zatwierdzającego posiadłości wrocławskich benedyktynów. W latach 1400–1810 parafia Wniebowzięcia NMP była prepozyturą premonstratensów z klasztoru św. Wincentego we Wrocławiu, a terytorialnie do 1821 roku należała do diecezji krakowskiej. W 1543 roku do arafii przyłączono kościół św. Małgorzaty. Od 1810 roku (po sekularyzacji i kasacie zakonów) obowiązki duszpasterskie spełniało duchowieństwo diecezjalne – w tym tak znakomici duszpasterze, jak ks. Józef Szafranek, poseł na Sejm i działacz społecznościowy (1840–1874), ks. Norbert Bonczyk, poeta – „Homer Śląski” (1874–1893), i ks. Wacław Schenk (1957–1982), profesor KUL, propagator odnowy liturgicznej w Polsce po II Soborze Watykańskim .
Uprzemysłowienie i szybki rozwój demograficzny spowodowały, że na pierwotnym terytorium parafii Wniebowzięcia NMP powstały nowe parafie i lokalie: Chorzów – św. Barbary (1852), Godula – Ścięcia św. Jana Chrzciciela (1866), Zgoda – św. Józefa (lokalia 1869), Lipiny – św. Augustyna (1888), Chorzów – św. Jadwigi (1889), Bytom – Świętej Trójcy (1888), Orzegów – św. Michała Archanioła (1894), Łagiewniki – św. Jana Nepomucena (1894), Świętochłowice – św. Apostołów Piotra i Pawła (1894), Szombierki – Najświętszego Serca Pana Jezusa (1904), Hajduki (Chorzów- Batory) – Wniebowzięcia NMP (1908), Chorzów – św. Józefa (1912), Chropaczów – Matki Bożej Różańcowej (lokalia 1915), Bytom – św. Jacka (1915), Brzeziny – Najświętszego Serca Pana Jezusa (1919), Nowy Bytom – św. Pawła Apostoła (1925), Bytom – św. Józefa i Najświętszego Serca Pana Jezusa (1928), Bytom – św. Barbary (1931), Chorzów – św. Antoniego (1934), Chorzów – św. Franciszka (1935), Czarny Las – Ducha Świętego (1935), Bytom – Świętego Krzyża (1940), Bytom – św. Małgorzaty (1940), Bytom – św. Wojciecha (1952), Bytom – św. Anny (1986).
Obecny kościół parafialny jest najstarszym zabytkiem miasta. Według kronikarza klasztoru norbertanów wrocławskich Mikołaja Liebentala (XVI wiek), kościół wybudowano w 1231 roku. Z tego okresu zachowała się dwuprzęsłowa, wczesnogotycka część głównej nawy i prezbiterium. W 1432 roku husyci, którzy zajęli Bytom, splądrowali kościół. Po pożarze miasta w 1515 roku świątynię powiększono o późnogotycką część zachodnią z wieżą oraz o nawy boczne (ok. 1530 rok). W latach 1565–1632 kościół znajdował się w rękach protestantów. W czasie wojny trzydziestoletniej kościół dwukrotnie plądrowano (w 1627 i 1643 roku). W 1675 roku budynek padł ofiarą pożaru, w wyniku którego całkowitemu zniszczeniu uległo wyposażenie świątyni. W krypcie kościoła w 1827 roku złożono trumny z doczesnymi szczątkami panów ziemi bytomskiej – hrabiów Henckel von Donnersmarck, przeniesione z zsekularyzowanego w 1810 roku kościoła Franciszkanów. Ostatnia większa przebudowa kościoła miała miejsce w latach 1852–1857, wg projektu architekta Koepkego i budowniczego Augusta Hanniga. Wieża kościoła zyskała charakterystyczną neogotycką nadbudowę, a fasadę zachodnią zwieńczono neogotyckim szczytem. Ponownie wykonano sklepienia kościoła. Poświęcenia kościoła w imieniu biskupa wrocławskiego dokonał ks. dziekan Alojzy Ficek z Piekar Śląskich 5 października 1857 roku. Przebudowę neogotycką świątyni sfinalizowano w 1876 roku. W latach 1935–1938 kościół poddano gruntownej renowacji. Na skutek działań wojennych w 1945 roku doszło do znacznych uszkodzeń kościoła. 28 stycznia tego samego roku z rąk żołnierza sowieckiego zginął na plebanii wikariusz, ks. Kurt Lerch (jezuita).
Powojenne naprawy kościoła wykonywano w latach 1957–1967, a najnowsze prace remontowo-konserwatorskie prowadzone są od 1999 roku. 22 października 2006 roku obchodzono 775. rocznicę poświęcenia kościoła i erygowania parafii.
Spośród licznych zabytków do szczególnie cennych zaliczyć trzeba obraz Matki Boskiej Bytomskiej, namalowany temperą na deskach lipowych, na złotym grawerowanym tle, w drugiej ćwierci XV wieku. Obraz w czasie dominacji protestanckiej w mieście został usunięty z ołtarza, a w 1863 roku został przekazany do kaplicy św. Józefa w Szombierkach. Obraz powrócił do parafii w 1972 roku, ale w kościele – ze względów bezpieczeństwa – umieszczono jego kopię, zmieniając kilkakrotnie miejsce jej ekspozycji. Obraz poddany został pracom konserwatorskim w Krakowie i w grudniu 2016 roku powrócił na swoje pierwotne miejsce – do kaplicy mariackiej po prawej stronie prezbiterium kościoła. Nowy ołtarz (z wykorzystaniem elementów wcześniejszych aranżacji) zaprojektowała pracownia konserwatorska „ANTIQUE STYLE” państwa Łęgowskich z Katowic. Uroczystość poświęcenia ołtarza, której dokonał biskup Rudolf Pierskała z Opola, odbyła się 18 grudnia 2016 roku.
Na terenie parafii znajduje się poszpitalny kościół pw. Ducha Świętego. Pierwszy szpital na Ziemi Bytomskiej założył w 1299 roku książę bytomski Kazimierz. Znajdował się on za murami miasta w pobliżu bramy Krakowskiej i prowadzony był przez zakon bożogrobców z Miechowa, rezydujących w pobliskim Chorzowie. Razem ze szpitalem powstała kaplica pw. Ducha Świętego. W 1721 roku proboszcz chorzowski, ks. Stanisław Stępkowski, wzniósł nowy kościół, utrzymany w stylu barokowym, na planie ośmioboku. Wyjątkową ozdobą są jego barokowe ołtarze. W latach 1941–1946 funkcjonowała przy kościele kuracja pw. Ducha Świętego, a jej terytorium wydzielono z parafii Wniebowzięcia NMP i św. Jacka. Księgi metrykalne, obejmujące okres od 15 grudnia 1941 roku do 31 grudnia 1946 roku, znajdują się w parafii Wniebowzięcia NMP. W 1991 roku kościół wyłączono z użytku i do 2008 roku prowadzono prace remontowe.
